Theo uit Amsterdam

    • 16 feb

    Theo uit Amsterdam

    De gedachte dat je met streamen vanaf een harddisk een betere geluidskwaliteit kunt bereiken dan met een cd-speler, wint onder audioliefhebbers steeds meer terrein. Om zelf kennis te maken met streamen maakte ik als eerste stap een proefopstelling met een laptop en een USB DAC. Enkele cd’s werden geript met EAC, en afgespeeld met foobar. Het verraste mij dat deze bron in vergelijking met mijn cd-speler (Mark Levinson 390S) niet echt ver achterblijft. Als tweede stap heb ik van sommige van mijn cd’s hi-res bestanden (24-96) gedownload. Door vergelijkend luisteren werd al snel duidelijk dat de cd-speler nu het nakijken had, vooral wat betreft ruimtelijkheid, detaillering en het vloeiend uitsterven van de klanken.
    Op de website HFA vergelijkt Christiaan Punter zijn ML 390S met de AudioAanZee Reference Flow muziek server, en concludeert dat de ML 390S misschien wel met pensioen mag. Daar wil ik meer van weten, en zo gebeurt het dat ik met mijn vrouw naar Den Helder ga om zelf de Reference Flow te beluisteren en liefst ook een bijpassende DAC te vinden. Nadat Evert ons heeft verwelkomd gaat hij koffie maken, en vraagt mij of we intussen een keuze willen maken uit de aanwezige luidsprekers om mee te luisteren. De Platinum monitor speaker van Monitor Audio bevalt ons het best: evenwichtig en ruimtelijk, en in het hoog super schoon. Voor de USB verbinding kiest Evert de AudioQuest Diamond omdat hij vindt dat een mindere kabel niet in staat is de kwaliteit te laten horen waarmee de Reference Flow zich onderscheidt.
    Tijdens de eerste luisterronde valt de Audiolab MDAC+ op door zijn muzikale karakter; de presentatie is ontspannen en neutraal, ongeveer zoals ik gewend ben van de ML 390S. Opvallend is, dat de natuurlijke nagalm van de opnameruimte zeer realistisch wordt weergegeven; maar daar staat tegenover dat het geluidsbeeld iets aan de bescheiden kant is. En die kant wil ik niet op, omdat ik mijn geluidsset recent heb verhuisd naar een grotere ruimte, waar de set minder volumineus klinkt dan voorheen. Wanneer ik daarover aan Evert vertel, nodigt hij mij uit te luisteren naar de Wadia di322. Na de Audiolab is dat een grote overgang. Dit is Amerikaanse audio, groots en meeslepend. De indruk van ruimtelijkheid is groter, de kleuren van de instrumenten krijgen extra glans, en het laag heeft een massief fundament. Ik vraag mij af of dit niet wat veel van het goede zou zijn, maar Evert heeft intensief geluisterd naar deze DAC en weet mij te overtuigen. Ook mijn vrouw is verrast door de gulheid van de Wadia. Wij gaan naar huis met de Reference Flow, de Wadia di322 en de Audioquest Diamond.
    Na het verplichte weekje inspelen is nog niet alles OK. Op luid uithalende stemmen en harde pianoaanslagen hoor ik een nare vervorming die doet denken aan brekend glas. Het laag klinkt mager, en de volumeregelaar van de voorversterker mag nauwelijks open. In de handleiding van de Wadia lees ik dat wanneer de di322 wordt aangesloten op een voorversterker, de digitale volumeregeling niet op 100 maar op 80 moet staan. Waarom dat zo is blijkt uit de specificatie. Bij volledige modulatie produceert de uitgang niet minder dan 8 volt, en voor sommige voorversterkers is dat te veel. Overleg met Evert gehad en hij heeft een oplossing. Hij stuurt mij een stappenplan waarmee ik de output van de ALSA mixer van de Reference Flow op -6 dB kan zetten. Dat helpt. De vervorming verdwijnt, de volumeregelaar van de voorversterker mag weer in de comfortzone staan, en ook de DAC, nu op 90, klinkt meer ontspannen.
    Helemaal tevreden ben ik nog niet. Hoewel het laag is verbeterd, mis ik de volle sound die ik in Den Helder hoorde. Aan de stroomvoorziening kan het niet liggen; die is vanaf de meterkast bekabeld met materiaal van Kemp. Daarom verdenk ik de interlinks. Via Evert, en met welwillende medewerking van AudioQuest Nederland, ontvang ik twee sets Audioquest Water. Luisterend stel ik vast dat tussen DAC en voorversterker de AudioQuest het niet beter doet dan de bestaande bekabeling. Maar tussen voor- en eindversterker brengt hij grote winst, vooral in midden en laag. Omdat het hoog nog te veel afvalt, vraag ik advies aan Evert. Hij stelt voor, de Water-kabel om te ruilen voor de de AudioQuest Earth, omdat die een verder doorlopend hoog heeft. Een goed advies, zo blijkt. De Earth kan de fijne doortekening in het hoog die zo karakteristiek is voor de Reference Flow probleemloos reproduceren.
    Enkele maanden na aankoop ga ik de Reference Flow met Roon gebruiken. De control apps uit de squeezebox-familie hebben beperkingen waar ik moeilijk mee kan leven. Ze hebben problemen met het sorteren van multi-cd-sets en ook verschillende edities van dezelfde opname worden niet goed onderscheiden. Roon sorteert en informeert beter, heeft een mooie en slimme interface, en verbetert bovendien nog de geluidskwaliteit. Vooral het middengebied profiteert: de kleurenrijkdom en het ontbreken van stress en scherpte zijn opvallend. Het is nu echt gedaan met de luistermoeheid. Dat ik dat nog zou meemaken had ik niet gedacht.
    Zijn er nog wensen ? Jazeker.
    – De Wadia di322 voert bij het eerste geluid van een nummer een fade-in van ca. 0,5 seconde uit. Vaak verliest de eerste noot hierdoor zijn inzet. Dit kun je oplossen door in een editor een infadend ruisbestandje van iets meer dan 0,5 seconde te genereren en dat aan het begin van ieder nummer te plakken. Voor een grote collectie is dat veel werk, en het is te hopen dat Wadia dit in toekomstige firmware kan verbeteren.
    – Roon kan je verbinden met Tidal maar niet met de m.i. meer veelzijdige streamingd ienst van Qobuz. Een gemiste kans.

COPYRIGHT AUDIOAANZEE 2015. ALL RIGHTS RESERVED.